Kamuflaże rosyjskie Dubok i Butan

Autor Konrad Owiecki 01/28/2022 19:41:26 kamuflaże i mundury Komentarze 3

Pod koniec lat 70-ych Ministerstwo Obrony ZSRR doszło do wniosku, że należy unowocześnić mundury dla wojska. Co prawda wkładana przez głowę gimnastiorka już dawno odeszła w zapomnienie, ale mundur wz 69 również daleki był od ergonomii. Równocześnie z pracami nad nowym krojem munduru rozpoczęto prace nad wprowadzeniem do powszechnego użycia kamuflażu – używanego do tej pory tylko przez oddziały specjalne wszelkiego typu.
Badania nad mundurem zaowocowały wprowadzeniem w 1982 roku nowego kroju (TU-17-08-172-82), który po kilu drobnych modyfikacjach zaczęto wprowadzać do powszechnego użytku. A ponieważ nowy mundur trafił w dużych ilościach do żołnierzy 40 Armii w Afganistanie popularnie nazwany został Afganką. Ostatecznie został on przyjęty regulaminem z roku 1988, stąd nazwa kroju wz 88.

Równolegle nad krojem munduru pracowano nad jego kamuflażem. Prace prowadzone były w ramach projektu „Butan". W ich efekcie w 1984 przyjęto kamuflaż wz84 (ТЦКО Трехцветная камуфляжная одежда – TCKO, TTsKO - Trójkolorowy Kamuflaż Odzieży), nazywany także WSR-84, ale jest to nazwa z założenia niepoprawna, bo w 1984 nie było jeszcze Sił Zbrojnych Rosji (WSR) tylko Siły Zbrojne Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (WS SSSR). W ZSRR i Rosji nie było nazw własnych kamuflaży. Wszystkie nazwy typu „bieriozka", „palma", „srebrny liść" itp. były nazwami potocznymi – przyjętymi przez żołnierzy i cywilów, natomiast w żaden sposób nie ujętych w regulaminach. Bardzo często jeden kamuflaż nazywany jest kilkoma nazwami, w zależności od producenta tkaniny. Stąd pojawił się problem w rozróżnieniu nazwy kamuflażu wz84 i WSR-93. Oba te kamuflaże powstały w ramach prac nad projektem „Butan". Kamuflaż przyjęty do użycia w 1984 powinien nazywać się „Dubok" - od kształtu plam i ich kolorów – ze względu na ich podobieństwo do liści dębu, czyli właśnie „Duboka". Niemniej bardzo często spotyka się nazwę „Butan" - od nazwy projektu badawczego. W 1993 wprowadzono do użycia bardziej zielony i „pasiasty" kamuflaż - „Butan", nazywany także WSR-93.
Od tej pory nazwy „Dubok" i „Butan" są dla tych obu kamuflaży wymienne. Do tego dochodzi czynnik bałaganu panującego pod koniec ZSRR i tuż po jego rozpadzie. Na Zachodzie wprowadziło to dodatkowy bałagan i w efekcie w USA przyjęła się bardziej nazwa Butan dla wz84 i Dubok dla WSR-93, ale z punktu widzenia historycznego są one niepoprawne. Błąd ten utrwaliła amerykańska Camopedia. W chwili obecnej tą wersję nazwy przejmują nawet sami Rosjanie (głównie po kontaktach handlowych z USA).

Dubok M84 produkowano w wielu odcieniach i kilku wzorach plam – zwłaszcza w latach 89-93 gdy w Rosji panował chaos związany ze zmianą ustroju. Teoretycznie odcienie miały być dopasowane do otoczenia w którym stacjonował/działał dany oddział, ale w rzeczywistości było to nie do opanowania i w efekcie żołnierze jednego oddziału mieli bardzo często zupełnie różne kolorystycznie mundury.

mundur wz88 dubok

czapki dubok

Podobnie rzecz miała się z wprowadzonym w 1993 kolejnym wzorem kamuflażu – Butan WSR-93. Tu również pojawiło się wiele odcieni, a nawet rodzajów tkanin z których szyto mundury. Tym razem było to spowodowane upadkiem ZSRR i wszechobecną wówczas w Rosji korupcją. Jakość miała wpływ tylko na wysokość łapówki jaką trzeba było wręczyć, żeby dostawa mundurów przeszła kontrolę techniczną i została przyjęta przez przedstawiciela Ministerstwa Obrony. Nikt już nie próbował nawet tworzyć iluzji celowych działań. Ludzie Zachodu nie byli w stanie uwierzyć, że coś takiego może mieć miejsce na taką skalę i za wszelką cenę próbowali dopatrzyć się logiki w tych działaniach. Stąd różne teorie specjalnych mundurów dla „nocnego zwiadu", „specnazu piechoty morskiej", poszczególnych dywizji lub mniejszych oddziałów WDW, itp.
Generalnie kolorystyka, a zwłaszcza odcienie radzieckich i rosyjskich mundurów są spowodowane używaniem tkanin i barwników od bardzo wielu producentów – w efekcie każda partia tkaniny jest nieco inna i ma inny odcień. Zresztą redukcja kosztów przy produkcji umundurowania widoczna jest na całym świecie – nawet Bundeswehra nie ma już mundurów w jednolitym odcieniu.

mundury butan

Reasumując – przyjęliśmy na naszej stronie nazwę „Dubok" (od liści dębu) dla kamuflażu wprowadzonego w 1984 roku i nazwę „Butan" dla kamuflażu wprowadzonego w 1993 roku. Na Ukrainie nie zmieniono kamuflażu po uzyskaniu niepodległości i do czasu wprowadzenia cyfrowego wzoru używano tam „Duboka".